İşveren: ​İBB | Bimtaş
Proje Alanı: İstanbul
Yılı: 2022
İşlev: Konut+Ticaret
Ölçek: 100.000 m²
Durum: Konsept Proje
Konu: Mimari Tasarım
 

01-SULTANGAZİ

​

Sultangazi İlçesi, İstanbul’ un Avrupa Yakası’ nda bulunan, doğusunda ve kuzeyinde Eyüp, batısında Başakşehir ve güneyinde ise Gaziosmanpaşa ilçelerinin sınırladığı bir alanda yer almaktadır. Coğrafi sınırlayıcıları olarak da; doğusunda Alibey Barajı, batısında Topkule Askeri Kışlası, güneyinde TEM Otoyolu, kuzeyinde ise Kent Ormanları bulunmaktadır.

 

İstanbul‘un en eski yerleşim alanlarından biri olarak;1970’li yıllardan bu yana, sürekli göç alarak artış gösteren İstanbul nüfusu ile birlikte, bölge; hem doğudan hem de batıdan gelen birçok aileye ev sahipliği yapmıştır. Özelikle gelir düzeyi düşük ailelerin şehre tutunma sürecinde bu bölgeyi tercih etmesiyle, hızlı kentleşme sürecinde, birçok ilçede olduğu gibi bu bölgede de gecekondulaşmanın önü açılmıştır.

 

2008 yılında Sultangazi sınırlarının belirlenmesi ile birlikte, sosyo-ekonomik düzeyi orta ve düşük seviyede, genç nüfus oranı yüksek, yaklaşık 500.00 nüfusu ile birlikte, 15 mahalleli bir ilçe olarak altyapı, ulaşım ve peyzaj hizmetlerine devam etmektedir. Otobüs ve minibüs hatları ile ulaşım sağlanan bölgede, kentsel kalkınmaya katkı sağlayacak Vezneciler-Sultangazi metro projesinin hayata geçmesi beklenmektedir.

 

02-PROJE ALANI

​

Sultangazi İlçesi, Gazi Mahallesi, 1187 Ada, 14 ve15 parselleri kapsayan, 35.000 m2 alan içerisinde bulunan proje alanında; konut, ticaret, dini tesis, park ve zeminaltı otopark fonksiyonları olacak şekilde; 6.70 m2’lik kısmında E=.00, TAKS:0.40, hmax:40m konut+ticaret imar durumu belirlenmiştir. Çevresindeki yeşil alanlar, Gazi Parkı, eğitim kurumları ve diğer sosyal donatılar ile ulaşım ve ticaret akslarına yakınlığı, mahalle ölçeğinde proje alanının bir çekim merkezi haline gelmesini sağlamaktadır.

 

Proje alanının en yüksek ve en düşük noktaları arasındaki yaklaşık 50m’lik kot farkı, alanın, öne çıkan özelliği niteliğindedir. Alanın en yüksek noktası denizden 5m yükseklikte olup, doğu yönlü kent kesiti üzerinde Beykoz’a kadar bu yüksekliğe ulaşan hiçbir nokta bulunmamaktadır. Bu da halihazırda bugüne kadar hiçbir yapılaşmaya maruz kalmamış proje alanının, %5 eğimli tepe noktasının, çevre kullanıcılar tarafından, geniş bir kent panoramasına sahip bir etkinlik/çayır alanı olarak kullanılmasının önünü açmaktadır. Bu kullanıcı hareketinden ortaya çıkan patika izleri ve geçici kullanımlar da alanın mahalleli ile olan ilişkisini vurgulamaktadır.

 

Proje alanı çevresindeki 0m genişlikteki Şehit Murat Celep Caddesi ile 5m’ ye genişletilecek olan 90. Sokak, ticaret fonksiyonlarını da içerisinde barındıran ana arterlerdir. Gridal ve organik düzende yapı adalarına sahip mahalle dokusunu ise, çoğunlukla sokak ile direkt ilişkili, mevcutta 5 katlı yapılar oluşturmaktadır.

 

03-MİMARİ YAKLAŞIM

 

Günümüz metropollerinde, nüfusa ve ranta bağlı kapalı yapılaşma yoğunluğunun artması ile birlikte, kentlinin yaşam alanları daralarak sosyal aktiviteleri de zayıflamaktadır. Bu da toplumun birçok kesiminin ayrışmasına, aidiyet duygusunun azalmasına ve kentle ilişkinin kopmasına yol açmaktadır.

 

Önerilen projede; bugüne kadar hiçbir yapılaşmaya maruz kalmamış proje alanını, etkinlik/çayır/patika/panorama alanı olarak benimsemiş mahallelinin, bu aktivitelerini korumaya ve artırmaya yönelik açık alanlı/geçirgen bir yapılaşma modelinin oluşturulması amaçlanmıştır.

 

Sokak Dokusunun Tamamlanması/Çeper Yerleşimi

Mahalle dokusundaki sokak-yapı ilişkisinin proje alanında da tekrarlanarak dokunun tamamlanması ve iç boşlukların maksimize edilmesi amacıyla, parsel çeperlerine yerleşim lekeleri tanımlanmıştır.

 

Çeper Yırtıkları/Yapı Adalarının Oluşumu

Tanımlanan kesintisiz yerleşim lekesinin, kent dokusundan gelen sokak, yapılaşma, parsel, panorama aksları ile birlikte parçalanarak, çeperde açılan bu yırtıklar ile birlikte yeni yapı adaları oluşturulmuştur.

 

Kentsel Bellek/Peyzaj Stratejisi/Yeşil Platform/Erişilebilirlik/Geçişler

Kent belleğinde var olan etkinlik/çayır/patika/panorama izlerinin tespiti ve bu izlerin çevre ile bağlarının kuvvetlendirilerek, yeşil/dolaşım sürekliliğinin sağlanması amaçlanmıştır. Bu amaca uygun olarak yatay ve dikey yaya dolaşım aksları belirlenerek seyir terası ve yapı boşlukları oluşturulmuş; böylelikle alanın erişilebilirliği sürdürülmeye çalışılmıştır. Eğimin %40’a ulaştığı Şehit Murat Celep Caddesi üzerindeki ticaret+konut fonsiyonlu alanda ise, proje alanı içerisindeki park, Gazi Parkı, dini tesis alanı ve çayır bağlantısının sağlanacağı, altında ticaret alanlarını, üzerinde ise; peyzajı kente dahil edecek şekilde, caddeden geriye doğru yaslanmış konut bloklarının bulunduğu, yer yer düşey boşluklara sahip, geçirgen bir yeşil platform tasarlanmıştır. Bu yeşil platform üzerinde, geriye doğru yaslanmış konut bloklarının eğimden dolayı açığa çıkan katlarına fonksiyonlandırılmış, yapıyı kentlinin kullanımına açacak açık-kapalı sosyal donatı alanları yerleştirilmiştir. Yaratılan bu yeşil platform sayesinde eğimin bu derece yüksek olduğu bir alanda, yeni bir yatay düzlem yaratılarak, kentlinin dolaşım ve aktivite sürekliliğine katkıda bulunulması amaçlanmıştır.

 

Kütle Parçalanması/Yükseklik Stratejisi/ Silüet

Belirlenen yerleşim izleri ve yatay süreklilik stratejileri ile birlikte, yükselecek olan kütlelerin, çevre dokulardan alınan oranlarla parçalanarak kent dokusuna uyumunun sağlanması amaçlanmıştır. Çevreyi baskılayıcı ve silüeti etkileyecek yaklaşımlardan çok, çevre yapılar ve eğim ile uyumlu bir dokulanma üretilmiştir.

 

Tüm bu kararlar neticesinde; alınan yapılaşma kararıyla projenin kentsel dönüşüme büyük katkıda bulunacak olmasının yanı sıra, yapılaşacağı çevrenin geçmiş izlerini ve kullanım biçimini yok etmeden paylaşan, silüetteki doku tekrarını ve yükseklik stratejisini sürdürecek, yaşam fonksiyonları yanında kente ve kentliye de yeni bağlantı ve arayüzler ile hizmetler sunabilecek bir proje düşünülmüştür.